Głos Ziemi Urzędowskiej 2009

Zygmunt Kozak

Pamięci Tadeusza Kuśmiderskiego

            De mortuibus aut bene aut nihil

            [O zmarłych należy mówić dobrze albo wcale – Plutarch]

Tadeusz Kuśmiderski – rodak z Urzędowa, miasta z nadania króla Władysława Jagiełły. Urzędów znany jest w historii Polski już od XIV wieku. Należy do środowisk wyjątkowych pod względem liczby ludzi wykształconych zarówno w Akademii Krakowskiej, jak i innych uniwersytetach w Polsce oraz poza jej granicami. Godny podkreślenia jest fakt, że urzędowianie od wieków zabiegali o coraz wyższy poziom życia swoich synów i córek, byli i nadal są solidarni, mają uzasadnione poczucie dumy z osiągnięć swych krajan w dziedzinie nauki, kultury, ekonomii. Kilka lat po powstaniu styczniowym odebrano miastu przywilej, podobnie jak wielu innym (Zaklików, Annopol i in.), za udział w walce o niepodległość Polski.

Jednym z wielu zacnych urzędowian jest wieloletni nauczyciel, absolwent Seminarium Nauczycielskiego im. J. Słowackiego w Lublinie z 1924 roku, Tadeusz Kuśmiderski. Uczęszczał do Szkoły Powszechnej w Urzędowie, zwanej „Jagiellońską”, którą ukończył 20 czerwca 1914 r. Kwalifikacje pedagogiczne uzyskał 16 czerwca 1924 r. we wspomnianym Seminarium.

Wiosną 1920 roku, przerywając naukę, zaciągnął się jako ochotnik do Wojska Polskiego. Z drugim pułkiem Ułanów Lubelskich brał udział w wyprawie kijowskiej w walkach z Armią Konną Budionnego oraz w grupie uderzeniowej znad Wieprza pod wodzą Marszałka Józefa Piłsudskiego. Za zasługi wojenne został nagrodzony Medalem Niepodległości.

Pracę pedagogiczną rozpoczął 1 września 1924 r. w szkole powszechnej w Dzierzkowicach, a następnie w Urzędowie. W roku 1937 przeniósł się, w porozumieniu z władzami oświatowymi w Lublinie, do Zakrzówka, obejmując stanowisko kierownika Publicznej Szkoły Powszechnej (dokument nr 7255/37). Uczył geografii, biologii i rysunków, a za wyniki w pracy otrzymał Brązowy Krzyż Zasługi od Kuratorium Szkolnego Lubelskiego dnia 1 kwietnia 1938 r.

Podczas okupacji brał udział, w Zakrzówku, w tajnym nauczaniu młodzieży pragnącej uczyć się, a następnie studiować. Posiadał rozległe zainteresowania intelektualne, zwłaszcza w zakresie nauk przyrodniczych.

W latach 1950–1951 był dyrektorem Liceum Ogólnokształcącego im. Stefana Żeromskiego w Zakrzówku. Ucząc biologii, stosował metodę integracji nauk przyrodniczych.

Był odpowiedzialnym wychowawcą młodzieży. Hasło hetmana Jana Zamoyskiego: „Takie będą Rzeczpospolite, jakie ich młodzieży chowanie”, utrwalone w piśmiennictwie polskim przez Stanisława Staszica w Przestrogach dla Polski, było jakby pochodnią przyświecającą w pracy nauczycielskiej pedagogowi zmagającemu się z trudnościami w niełatwych czasach totalitaryzmu.

Dyrektor naszego liceum cieszył się dużym autorytetem moralnym jako Polak – ojciec rodziny wychowującej dzieci według zasad Dekalogu, co w okresie po drugiej wojnie światowej nie było zbyt popularne. Uczył szacunku do historii Polski, do kultury mowy ojczystej. Był silną osobowością, mającą wpływ na wychowanie młodzieży szkolnej. Wprowadził rozsądną dyscyplinę, uczył szacunku do pracy, w tym również do pracy fizycznej!

Szczególną wrażliwość i obiektywizm wykazywał podczas ustnych egzaminów maturalnych (pięć egzaminów zdawaliśmy w ciągu jednego dnia!).

W godzinach wolnych od zajęć szkolnych pracował w ogrodzie, dbał o wszechstronny rozwój młodzieży, w tym również o racjonalny rozwój sportu.

Był przykładnym ojcem dwóch synów: Józefa i Sławomira. Starszy – ukończył studia medyczne, a po kilku latach obronił pracę doktorską, następnie habilitował się i został profesorem Akademii Medycznej Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie (specjalizacja radiologia), młodszy – po maturze rozpoczął pracę w księgowości w Kraśniku.

W roku 1951 państwo Kuśmiderscy przeprowadzili się do rodzinnego Urzędowa. Tam Pan Dyrektor pracował w miejscowym liceum ogólnokształcącym, a następnie w Kraśniku Fabrycznym – po przeniesieniu tegoż liceum z Urzędowa.

Zmarł 26 sierpnia 1981 r. i pochowany został w grobie rodzinnym na cmentarzu w Urzędowie.

Śp. Dyrektor Tadeusz Kuśmiderski pozostaje obecny w naszej uczniowskiej wdzięcznej pamięci.

 Świadectwo ukończenia Seminarium Nauczycielskiego

  Dyrektor Tadeusz Kuśmiderski