Głos Ziemi Urzędowskiej 2006

Śp. Józef Duda

Był właścicielem Zakładu Kamieniarskiego w Urzędowie przy ul. Wodnej. Należał do pierwszych w tej branży na naszym terenie. Swoją działalność rozpoczął w roku 1968. Działał bardzo prężnie – zatrudniał kilku pracowników. Pod jego okiem wykształciło się wielu fachowców w tym zawodzie. Wykonywane w jego warsztacie nagrobki cieszyły się dużym uznaniem wśród odbiorców. Trafiały na cmentarze całego województwa lubelskiego. Dużo czasu poświęcał na ręczne wykuwanie napisów na tablicach nagrobnych, pomnikach i miejscach pamięci. Należał do Gminnego Komitetu Odbudowy Pomników w Urzędowie. Celem, jaki postawił sobie Komitet, było doprowadzenie do odbudowy zniszczonych pomników oraz umieszczanie tablic upamiętniających ważne wydarzenia historyczne. Dużym osiągnięciem była odbudowa pomników Józefa Piłsudskiego i Orląt Lwowskich, zniszczonych przez okupanta i w okresie PRL. Pod fachowym okiem Józefa Dudy został złożony i umocowany pomnik Orląt Lwowskich. W jego warsztacie, wraz z piszącym te słowa zrekonstruowany został orzeł umieszczony na cokole pomnika. To on wyszlifował zdewastowaną tablicę na pomniku Józefa Piłsudskiego i wykuł na niej napis. W fachowy sposób umocował brakujące elementy do orła na tym pomniku. Wszystkie te prace wykonał społecznie.

Po przemianach ustrojowych, jakie nastąpiły w naszym kraju, wzrosło zapotrzebowanie na umieszczanie tablic upamiętniających ważne wydarzenia historyczne oraz utrwalanie na nich nazwisk tych, którzy ponieśli śmierć za ojczyznę. Spod jego ręki wyszły dziesiątki tablic, z których wiele znajduje się poza Urzędowem. Największa, o wysokości około 4 metrów, umieszczona jest w kościele w Potoku Stanach. Zawiera ona ponad sto nazwisk. Dalsze wykonał dla Kraśnika, Janowa, Zakrzówka. Umieszczone zostały w kościołach.

Na terenie Urzędowa jego dłuta są następujące tablice poświęcone: ks. Jerzemu Popiełuszce, Błażejowi Dzikowskiemu, ofiarom II wojny światowej, Józefowi Piłsudskiemu (na domu Golińskich), na pomnikach „Zapory” w Bęczynie i Józefinie, na symbolicznej mogile na cmentarzu poległych w latach 1945–1950. Wykuł także tablice upamiętniające ród Hemplów w Skorczycach. Należy dodać, że w konspiracji wykonał w roku 1980 ołtarz przy kaplicy św. Otylii.

Józef Duda urodził się w roku 1927 w Chrzanowie, powiat Janów Lubelski. W roku 1943 wstąpił do miejscowej placówki BCh. Był zaprzysiężony, nosił pseudonim „Gołąb”. Uczestniczył w wielu akcjach bojowych na terenie powiatu janowskiego i biłgorajskiego. W latach 1946–1948 odbył służbę wojskową. W roku 1950 podjął pracę w Lubelskim Przedsiębiorstwie Budownictwa Przemysłowego w Kraśniku Fabrycznym. Przepracował tam 18 lat. W roku 1968 zwolnił się na własną prośbę i założył warsztat kamieniarski w Urzędowie, skąd pochodzi jego małżonka. Prowadząc przez wiele lat swój zakład dał się poznać jako solidny i ceniony fachowiec. Chętnie brał udział w pracach na rzecz swojego środowiska. Służył pomocą w parafii i gminie. W okresie przemian politycznych, jakie miały miejsce w naszym kraju uczestniczył w działaniach wspierających nurt solidarnościowy. Był odznaczony m.in. Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Krzyżem Armii Krajowej. Odszedł do wieczności 8 maja 2005 roku. Pozostanie w naszej pamięci jako człowiek wrażliwy na potrzeby innych i zawsze gotowy do podejmowania działań na rzecz wspólnego dobra.

Tadeusz Surdacki

 Józef Duda przy jednym z wykonanych przez siebie pomników