Głos Ziemi Urzędowskiej 2006

Opis Herbu Gminy Dzierzkowice

Dnia 29 września 2005 roku Rada Gminy Dzierzkowice podjęła uchwałę w sprawie ustanowienia herbu, flagi i pieczęci gminy Dzierzkowice. Projekty herbu, flagi i pieczęci opracował pan prof. dr hab. Krzysztof Skupieński. Pozytywną opinię o opracowanych projektach wyraziła 15 lipca 2005 r. Komisja Heraldyczna, a później pismem z dnia 9 sierpnia 2005 r. pozytywnie zaopiniował Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji. Uzasadnienie historyczne symboli zawartych w projektach profesor Skupieński zawarł w zamieszczonej poniżej koncepcji historyczno-heraldycznej:

Koncepcja Historyczno-Heraldyczna Herbu Gminy Dzierzkowice

Żadna z miejscowości gminy Dzierzkowice nie ma tradycji miejskich, co oznacza, że w przeszłości nie posiadały też herbu. Herb należało zatem stworzyć od nowa, poszukując wątków do jego konstrukcji w miejscowej tradycji historycznej.

Patronimiczna nazwa Dzierzkowic (w wersji Dyrscowicz) została zapisana po raz pierwszy w latach 1326–1327. Początkowo być może wieś należała do rodu rycerskiego, jednak Stanisław Kuraś, autor słownika geograficznego historycznego województwa lubelskiego w średniowieczu, opatruje te informacje znakiem zapytania. Wiadomo natomiast, że 19 czerwca 1358 r. w Dzierzkowicach król Kazimierz Wielki wystawił dokument, zachowany do dziś w oryginale. Władca był wtedy w drodze z Lublina do Krakowa. Istnieją więc podstawy, by przypuszczać, że Dzierzkowice już wtedy odgrywały rolę istotnego punktu na mapie szlaków komunikacyjnych dworu władców polskich. Dodajmy, że miejscowa tradycja przypisuje Kazimierzowi budowę małego zamku w Dzierzkowicach.

W 1405 r., a więc równo przed 600 laty, Władysław Jagiełło lokował Dzierzkowice na prawie niemieckim, co zapewne podniosło na tyle wartość wsi, że Władysław Warneńczyk kilkakrotnie zapisywał na nich i mieście Urzędowie dług zaciągnięty wobec Jana z Tęczyna. W dalszym ciągu wieś odgrywała też rolę miejsca postoju władców podczas ich podróży. Zatrzymywali się tu m.in. Kazimierz Jagiellończyk oraz Zygmunt Stary. Z gościny w Dzierzkowicach korzystali też podróżujący w interesach królewskich, o czym świadczy fakt, że w roku 1508 Zygmunt Stary nakazał, aby jego posłańcy krążący między Litwą i Krakowem właśnie m.in. tutaj otrzymywali podwody.

Wydaje się zatem, że spośród rozmaitych wątków splatających tradycję historyczną Dzierzkowic, do wykorzystania przy budowie herbu szczególnie nadaje się ich znaczenie na szlaku podróży polskich królów piastowskich i jagiellońskich, jak również na trasach przejazdu posłańców królewskich. System zaopatrywania ich w podwody uznaje się za zalążek poczty królewskiej, którą jako odrębną instytucję powołał w 1558 roku Zygmunt August.

Dlatego proponuję następujący kształt herbu gminy Dzierzkowice: w polu zielonym konny posłaniec z dokumentem królewskim w dłoni, czapka, buty z ostrogami, uprząż i pieczęć złote. Flaga gminy powinna przedstawiać w polu zielonym godło herbu (bez tarczy). Na pieczęci – także samo godło z napisem „GMINA DZIERZKOWICE”.

Lublin, 30 stycznia 2005 r.

prof. dr hab. Krzysztof Skupieński