Głos Ziemi Urzędowskiej 2003

Małgorzata Anna Ciosmak

Parafia p.w. św. Mikołaja w Urzędowie współcześnie

Dwadzieścia lat po tym, jak miłościwie nam panujący król Władysław Jagiełło w 1405 roku nadał prawa niemieckie magdeburskie miastu Urzędów, erygowana została parafia p.w. św. Mikołaja. Stało się to w 1425 roku. Odpust parafialny przypadał na 6 grudnia, co jest tradycją do dzisiaj. Na przestrzeni lat do św. Mikołaja jako druga patronka dołączyła jeszcze św. Otylia, której sanktuarium znajduje się poza Urzędowem, około 3 km od Rynku, w stronę Dzierzkowic. Uroczystości odpustowe ku czci tej Świętej odbywają się w drugi dzień Zielonych Świąt.

Współcześnie, na dzień 6 grudnia 2000 roku, oprócz samego Urzędowa z przedmieściami Bęczyn, Góry, Mikuszewskie, Rankowskie i Zakościelne, parafia obejmuje Kajetanówkę, Ludwinów, Łopiennik, Majdan Radliński, Skorczyce (numery 1–11 i 121–126). Na terenie parafii znajduje się jeden kościół filialny w Majdanie Radlińskim, około 10 km od Urzędowa w kierunku północno-wschodnim. Na terenie parafii mieszka 4225 osób, w tym katolików 4218, Świadków Jehowy 7. Wyznawców innych religii nie ma. Wśród parafian jest 41% osób pochodzenia chłopskiego pracujących na roli; 41% – chłoporobotników, czyli pracujących na roli i na stanowiskach robotniczych w różnych zakładach pracy; robotników i inteligencji po 2,5%. W rodzinach: 11 osób samotnie wychowuje dzieci, 14 pozostaje w związkach nieformalnych (konkubinat), w tym 3 rodziny bez przeszkód kanonicznych, 30 osób nie założyło rodzin. Z patologii społecznych najwięcej jest alkoholików (70 parafian). Przypadku narkomanii nie stwierdzono.

W ciągu 5 lat, licząc od 1995 roku zarejestrowano w Kancelarii Parafialnej 247 chrztów, 135 ślubów. Zmarło 280 osób co, w porównaniu z liczbą chrztów, wykazuje tendencję spadkową liczby parafian i wskazuje na niż demograficzny. W rozpatrywanym okresie czasu nie było powołań kapłańskich ani zakonnych, nie stwierdzono odstępstw od Kościoła ani konwertytów.

Na terenie parafii istnieje jedno zgromadzenie zakonne – Siostry Sługi Jezusa. Dom tego Zgromadzenia znajduje się przy ulicy Wodnej w Urzędowie.

Do parafii należą grunty o powierzchni łącznie 12 ha i 23 ary, na co składają się działki w obrębie Urzędowa oraz łąka, las i ziemia orna. Dochody parafii Urzędów stanowią dobrowolne ofiary wiernych.

Najbardziej okazałą budowlą w parafii jest kościół murowany z cegły, otynkowany, w stylu późnobarokowym, zbudowany w latach 1755–1784. Ściany we wnętrzu są tynkowane, pomalowane, posadzka jest marmurowa, w oknach białe i barwne szyby. Otwory okienne i drzwiowe zabezpieczone są solidnymi kratami. Ołtarze wykonane są z drewna, złocone, w stylu późnego baroku, z elementami rokoka. W głównym ołtarzu znajdują się dwa obrazy: w centralnej części – św. Otylii, a powyżej – św. Mikołaja. W lewej nawie znajduje się w ołtarzu późnobarokowy krucyfiks, a w nawie prawej obraz Matki Bożej. Między lewą nawą a prezbiterium początkowo znajdował się obraz św. Antoniego z nałożoną srebrną sukienką, obecnie obraz Jezusa Miłosiernego w ołtarzu z pierwszych lat XXI wieku. W stronę prezbiterium pod kątem do nawy znajduje się ołtarz drewniany z XX wieku z obrazem św. Franciszka z Asyżu. Po stronie przeciwnej symetrycznie umieszczony, w takim samym stylu, wykonany z drewna ołtarz z obrazem św. Stanisława Kostki. Między prawą nawą a prezbiterium znajduje się drewniany ołtarz z pierwszych lat XXI wieku z obrazem Matki Boskiej Urzędowskiej, odzyskany w latach 80. XX wieku po dokonanej w kościele kradzieży. Ambona wykonana jest z drewna w stylu późnego baroku, z licznymi złoceniami. Z drewna wykonana jest także XIX-wieczna chrzcielnica, w całości pozłacana. Na chórze znajdują się organy 20-głosowe wykonane w 1975 roku.

Wyposażeniem kościoła są: 3 Mszały, Lekcjonarz ABC, 1 Pismo Święte, 3 księgi Modlitw Powszechnych, 2 księgi Obrzędów Chrztu Dzieci, 2 księgi Obrzędów Chrztu Dorosłych, 2 księgi Sakramentu Małżeństwa, 1 księga Obrzędów Bierzmowania, 2 księgi Obrzędów Namaszczenia Chorych,1 księga Obrzędów Pokuty, 3 księgi Obrzędów Błogosławieństw, 1 księga Obrzędów Kultu Eucharystii poza Mszą Św., 2 księgi innych pomocy do nabożeństw, 2 Kalendarze Liturgiczne. Ponadto: 6 kielichów, 3 monstrancje, 5 puszek do przechowywania Najświętszego Sakramentu, 1 kustodia, 2 bursy, 6 ampułek, 183 szt. bielizny kielichowej, 32 ornaty, 10 kap, 3 welony procesyjne, 31 komży, 14 alb, 28 humerałów, 24 stuły, 1 baldachim, 6 krzyży, a także 1 portret Papieża, 1 portret Arcybiskupa, 1 lustro, 1 miejsce do mycia rąk, 3 gaś-nice, 4 tablice ogłoszeń.

Obok kościoła po stronie lewej stoi XIX-wieczna dzwonnica. Jest to budowla murowana, tynkowana. Wewnątrz zawieszone są trzy dzwony. Pierwszy, o masie 736 kg, odlany w 1964 roku nosi imię Najświętszej Maryi Panny. Drugi, o masie 380 kg, zawieszony został tuż po drugiej wojnie światowej, 27 lipca 1948 roku. Nosi on imię św. Jana Chrzciciela i Zdzisława. Trzeci z dzwonów, o masie 250 kg zawieszony w 1964 roku, nosi imię św. Stanisława Kostki. Oprócz dzwonów jest jeszcze sygnaturka. W kaplicy w Majdanie Radlińskim znajduje się dzwon ważący 154 kg. Nosi on imię Aleksander, a zawieszono go w 1992 roku. Używanie dzwonów związane jest z mszami świętymi, nabożeństwami, pogrzebami i modlitwą Anioł Pański. Dzwonnica stoi w linii parkanu okalającego kościół.

Kościół i cmentarz kościelny otoczone są parkanem z cegły, otynkowanym, zabezpieczonym przed opadami atmosferycznymi dachówką ceramiczną. Od frontu koś-cioła, w okalającym murze jest brama z dwoma furtkami po bokach. Od strony Przedmieścia Zakościelnego, przy ścianie dzwonnicy, i w kierunku pomnika „Orląt Lwowskich” na Wałach w parkanie znajdują się dwie furtki. W linii parkanu stoją ołtarze wykonane z granitu. W okolicy dzwonnicy wzniesiono grotę NMP z Lourdes, a także pomnik ks. Jerzego Popiełuszki. Po stronie prawej od bramy stoi krzyż, pamiątka Misji Świętych.

W odległości 20 metrów od kościoła wznosi się budynek plebanii zbudowanej w 1908 roku. Wewnątrz, na powierzchni 503 m2, mieszka proboszcz, obecnie ks. mgr Edward Kozyra, i wikariusz ks. mgr Marek Kwaśniak. Jedno z pomieszczeń zajmuje Kancelaria Parafialna, która czynna jest praktycznie całą dobę, w miarę potrzeb. Kancelarię prowadzą księża i organista, którym jest Jan Kowal, pochodzący z Polichny, a mieszkający w Organistówce w pobliżu kościoła. W Kancelarii znajduje się wiele ksiąg dokumentujących stan i aktywność Parafii Urzędów. Wśród nich są Księgi: Ochrzczonych, Bierzmowanych, Zaślubionych, Zmarłych, I Komunii Świętej, Absolwentów, Korespondencji, Trzeźwości, Konwertytów, Wizytacji, Zebrań Rady Parafialnej, Ogłoszeń, Kartoteki Parafialnej, Iura Stolae, Stypendiów Mszalnych, Rozliczeń z pracownikami (duchownymi i świeckimi), Teczka zarządzeń i komunikatów kurii. Plebania wyposażona jest również w telefon, faks i komputer. W bibliotece parafialnej znajdują sie prenumerowane czasopisma katolickie, jak: „Niedziela”, „Gość Niedzielny”, „Spojrzenia”, miesięcznik parafialny „Bractwo”, „Rycerz Niepokalanej”, „L’Osservatore Romano”.

Do zabudowań stanowiących gospodarstwo parafii należy również drewniany dom przy ulicy Kościelnej 2, wykorzystywany duszpastersko na spotkania, a także zawalona stodoła i obora, które należałoby całkowicie rozebrać. W planach jest zbudowanie na tym miejscu nowych pomieszczeń duszpasterskich i parafialnych.

Wśród osób zatrudnionych w parafii, oprócz księży i organisty, jest również kościelny, pełniący jednocześnie obowiązki grabarza. Jest nim Stefan Krzysztoń. Siostry zakonne ze Zgromadzenia Sióstr Sług Jezusa zajmują się praniem bielizny ołtarzowej, dekorowaniem kościoła, a także przygotowywaniem posiłków dla księży stołujących się w Domu Zakonnym przy ulicy Wodnej. Wśród pięciu Sióstr Przełożoną jest s. Danuta Szczepanek, katechetką – s. Krystyna Karwowska, zaś s. Teresa Sybilska jest rencistką, a ss. Maria Wysocka i Janina Pyda – emerytkami.

Organizacja pracy i sprawowania liturgii przedstawia się następująco: w niedziele i święta Msza odprawiana jest o godzinie 730, 900, 1000 (w Kaplicy), 1130, 1700, zaś w dni powszednie o 700 i 1800. W ciągu roku rozdawanych jest około 100 000 Komunii. 120 wiernych praktykuje pierwsze piątki miesiąca, 90 pierwsze soboty. Wierni licznie zamawiają msze święte, które również odprawia się w miarę potrzeby dla małych grup. Adoracje Najświętszego Sakramentu odbywają się w każdą pierwszą niedzielę miesiąca (z procesją) i w pierwsze soboty miesiąca do godziny 2100. Poza koś-ciołem liturgie sprawowane są z okazji poświęcenia pól, w drugi dzień Zielonych Świąt w Sank-tuarium św. Otylii, w uro- czystość Wszystkich Świętych i Dzień Zaduszny na cmentarzu grzebalnym, przed odpustem św. Otylii. Chrzty udzielane są w każdą niedzielę, zaś bierzmowania – raz w roku. W konfesjonale księża dyżurują przed każdą mszą św. Sakrament Namaszczenia Chorych sprawowany jest 11 lutego, przy okazji rekolekcji wielkopostnych i adwentowych, 13 dnia miesiąca w związku z nabożeństwem do Matki Boskiej Fatimskiej.

Na terenie parafii działają aktywnie grupy i stowarzyszenia. Opiekują się nimi księża. Wśród grup są: ministranci (40 uczestników), lektorzy (6), schola (12), Katolickie Stowarzyszenie Młodzieży (10), Legion Maryi (24), chór parafialny dorosłych (40), Dzieci Maryi (30), Rada Duszpasterska (23), Akcja Katolicka (11), Redakcja miesięcznika „Bractwo”, Rodzina Radia Maryja (40), 63 kółka różańcowe (945), duszpasterstwo pielgrzymkowe (20), Klub Abstynenta „Płomyk” (10), Grupa Legionowa Wspierająca (35).

 Tekst opracowano dzięki uprzejmości proboszcza ks. kan. mgr. Edwarda Kozyry